Metodycznie do kawy
- Kuba Kozub
- 20 kwi 2020
- 7 minut(y) czytania
Zaktualizowano: 1 kwi 2023

Takiej kawy jak w Polszcze nie ma w żadnym kraju: W Polszcze, w domu porządnym, z dawnego zwyczaju, Jest do robienia kawy osobna niewiasta, Nazywa się kawiarka; ta sprowadza z miasta Lub z wicin bierze ziarna w najlepszym gatunku, I zna tajne sposoby gotowania trunku, Który ma czarność węgla, przejrzystość bursztynu, Zapach moki i gęstość miodowego płynu. Wiadomo, czym dla kawy jest dobra śmietana; Na wsi nie trudno o nię: bo kawiarka z rana, Przystawiwszy imbryki, odwiedza mleczarnie I sama lekko świeży nabiału kwiat garnie Do każdej filiżanki w osobny garnuszek, Aby każdą z nich ubrać w osobny kożuszek. – Adam Mickiewicz
Przeciętny Polak wypija około 3 kg kawy rocznie, co przekłada się na około 95 litrów napoju. (1) Według ekspertów picie kawy w normalnych dawkach nie ma negatywnego wpływu na zdrowie. (2, 3) Jednakże, picie kawy z dodatkiem cukru i śmietanki może prowadzić do wyższej zapadalności na choroby układu krążenia. (2) Kawa zwykle kojarzy się z kofeiną - najpopularniejszą substancją psychoaktywną na świecie. (11) Filiżanka czarnej kawy zawiera około 95 mg kofeiny. (4) Ostatnie badania wykazują, że można bezpiecznie spożywać do 400 mg kofeiny dziennie bez obaw o skutki uboczne. (3) Jednakże, kobiety w ciąży oraz osoby z nadciśnieniem powinny ograniczyć spożycie kofeiny do mniej niż 200 mg dziennie. Co ciekawe, kofeina występuje także w gorzkiej czekoladzie - 30 g czekolady 70% zawiera około 24 mg kofeiny. (3) To może niewiele, ale już cała tabliczka czekolady zawiera prawie tyle kofeiny, co filiżanka czarnej kawy.

W kawie znajduje się ponad tysiąc różnych substancji bioaktywnych, z których większość pozytywnie wpływa na zdrowie. Najważniejszymi z nich są polifenole, takie jak kwas chlorogenowy, katechiny, flawonole, kwasy fenolowe (w tym galusowy i kawowy) i kwas chinowy, które działają antyoksydacyjnie. "Mała czarna" zawiera również niewielkie ilości witamin i minerałów, takich jak witamina B3, B5, niacyna, magnez, potas i cynk. Do szkodliwych składników kawy należą natomiast akryloamid i furan, które powstają podczas wypalania ziaren. Kawa pobudza nas do działania, poprawia koncentrację i pomaga nam nie być sennymi. Działa bardzo podobnie jak hormon stresu - kortyzol, który jest wytwarzany w naszym organizmie w zwiększonych dawkach trzy razy dziennie: między 8-9, 12-13 i 17-18. W tych porach dnia lepiej unikać kawy, aby nie dodawać naszemu organizmowi dodatkowej dawki kofeiny, ponieważ już naturalnie nas pobudza.

Fizjolodzy przeprowadzili próby na sobie, innych ludziach i zwierzętach, i przekonali się, że kofeina przede wszystkim wpływa na układ nerwowy, pobudzając go do wzmożonej aktywności. Spożywanie zbyt dużej ilości kawy może prowadzić do bezsenności, rozdrażnienia, podobnego do uczucia upojenia, w którym myśli, obrazy i życzenia tłoczą się w umyśle. Towarzyszy temu uczucie niepokoju, gorączka, pojawiają się obawy, zawroty głowy, drżenia kończyn, potrzeba oddychania świeżym powietrzem. Świeże powietrze zwykle jest najlepszym sposobem na złagodzenie tych objawów. (6) Każdy z nas ma swoją granicę tolerancji kofeiny, którą trzeba samodzielnie sprawdzić. (7)

Niestety, niektóre rodzaje kawy są bardziej szkodliwe dla naszego zdrowia niż inne. Na przykład Mocha Java Chiller (Sonic) zawiera aż 890 kalorii, 41 g niezdrowych tłuszczów i 72 g rafinowanego białego cukru. (8) Jednym z najmniej zdrowych kawowych napojów dostępnych w Polsce jest Caramel Ribbon Crunch Frappuccino ze Starbucks, który zawiera mniej kalorii - 580, ale aż 93 g cukru. (8) W takiej sytuacji, zamiast sięgać po takie słodkie i kaloryczne napoje, lepiej wypić mocno słodzoną czarną kawę z dwiema łyżeczkami cukru (około 40 kalorii) w celu pobudzenia. Dana Hunnes, dietetyk pracujący w Ronald Reagan UCLA Medical Centre, uważa, że w zależności od rodzaju kawy, można wypić od 2 do 3 filiżanek dziennie, a to wpływa na to, czy będzie to dla nas bardziej lub mniej zdrowe. (9) W badaniu przeprowadzonym w 2005 roku stwierdzono, że picie kawy może pomóc w walce z otyłością. (9) Według Hunnes najlepsza jest czarna kawa, ponieważ to po prostu kawa z wodą. Najmniej zdrowe są napoje kawowe, takie jak frappuccino, mochaccino i latte, ze względu na dużą ilość cukru.

Gdy kawa nie jest odpowiednio przechowywana, na jej powierzchni może pojawić się pleśń, a dokładniej ochratoksyna A. Z reguły kawa rozpuszczalna zawiera jej więcej, podobnie jak kawa bezkofeinowa - kofeina chroni ziarna kawy przed pleśnią. Ochratoksyna A jest substancją rakotwórczą, która może uszkadzać układ nerwowy i odpornościowy. Występuje ona rzadziej w arabice, szczególnie w tej zbieranej z terenów górskich lub wyżynnych. (25) Ochratoksyna A jest obecna w 91,7% sprzedawanej kawy (26), ale niektóre mieszanki, takie jak włoska Cellini, są w całości wolne od pleśni. (27)

Istnieje wiele różnych smaków kawy, które zależą od naszych indywidualnych preferencji smakowych. Jednak zazwyczaj im kawa ma więcej smaku i jest bardziej aromatyczna, tym też jest droższa i często uważana za zdrowszą. Słaba kawa, która zawiera jedynie kofeinę, nie jest już tak zdrowa, ponieważ zwykle nie ma w niej tylu antyoksydantów co mocna kawa. (10)

Kawa może poprawić nastrój i mieć pozytywny wpływ w leczeniu depresji, ale warto pamiętać o umiarze. Kofeina w kawie działa stymulująco na nerki, co przyspiesza produkcję moczu i może prowadzić do odwodnienia organizmu. Jednak badania wykazują, że osoby regularnie pijące kawę i spożywające do 500 mg kofeiny dziennie (co przekłada się na około 5 filiżanek kawy) nie doświadczają takiego efektu odwodnienia. (13, 14) Warto pamiętać, że kofeina to substancja psychoaktywna i jej działanie może być mniejsze u osób regularnie pijących kawę. (15) Badanie przeprowadzone na sportowcach przez Bennetta Alana Weinberga i Bonnie Bealer wykazało, że kofeina nie zaburza równowagi płynowej, poziomu elektrolitów, nie zwiększa pocenia się ani nie podnosi ogólnej temperatury ciała, a także nie ma wpływu na odwodnienie organizmu. (16)

Nie każdy kocha smak czarnej kawy, ale nie oznacza to, że musimy z niej rezygnować. Jednym ze sposobów na poprawienie smaku kawy jest dodanie do niej zdrowszej formy mleka, takiej jak masło. Dave Asprey, który w pewnym momencie swojego życia ważył ponad 130 kg i miał problemy z koncentracją i wyczerpaniem, odkrył, że niektóre składniki diety mogą mieć wpływ na zdrowie. Ostatecznie został zdiagnozowany z chorobą Hashimoto. Dzięki temu zaczął szukać sposobów na poprawę swojego zdrowia i odkrył, że gluten i zatrucie pleśnią były jednymi z głównych przyczyn jego choroby. Teraz, jako ekspert w dziedzinie zdrowia, propaguje świadome jedzenie i zdrowy styl życia.

Dave Asprey, dążąc do zmniejszenia kontaktu z toksyczną pleśnią, stworzył swoją słynną kuloodporną kawę (bulletproof coffee). Napój ten zawiera mało pleśni i toksyn, które mogą powodować reakcje krzyżowe, a także całą kuloodporną dietę. Po tym jak w swoim życiu zmagał się z nadwagą, brakiem energii oraz problemami z koncentracją, ostatecznie zdiagnozowano u niego chorobę Hashimoto. Jednak dzięki zastosowaniu kuloodpornej diety i kawy udało mu się doprowadzić do remisji choroby i stał się uosobieniem zdrowia i skuteczności. Teraz Dave prowadzi warsztaty z biohackingu, a jego przekaz jest jednoznaczny - dbanie o zdrowie i stosowanie zasad kuloodporności może mieć ogromny wpływ na jakość życia.
Dodatkowo, Dave Asprey podaje, że jedna czwarta zgonów w Stanach Zjednoczonych jest spowodowana chorobami serca. Ta statystyka stanowi dodatkową motywację, aby dbać o swoje zdrowie poprzez zmiany w diecie i stylu życia.

Dr Jennifer Logue z zespołem z University of Glasgow przez 15 lat obserwowali 106 640 otyłych szkockich mężczyzn w średnim wieku, których wskaźnik masy ciała (BMI) wynosił od 30 do 40 jednostek. Badania obejmowały analizę ich stylu życia, badanie czy są uzależnieni od czegoś oraz chorób, na które cierpią. Po uwzględnieniu tych czynników ryzyka, doszli do wniosku, że otyłość jest osobnym czynnikiem ryzyka zawału serca, a nie tylko towarzyszącym jej schorzeniem. Dr Jennifer Logue sugeruje, że otyłość powoduje chroniczne procesy zapalne w organizmie, które przyspieszają zmiany miażdżycowe w naczyniach krwionośnych. Te zmiany zwiększają ryzyko pęknięcia blaszek miażdżycowych, co jest bezpośrednią przyczyną zawału serca u osób z chorobą wieńcową i zwężonymi tętnicami. Profesor Zbigniew Gaciong wyjaśnia, że winna jest tkanka tłuszczowa, która otacza narządy wewnętrzne i wytwarza substancje chemiczne, które powodują stany zapalne. Osoby, których wskaźnik masy ciała przekracza 30 jednostek, uważane są za otyłe, a prawidłowy wskaźnik wynosi 20-25 jednostek. Można to łatwo sprawdzić w Internecie.

Dave Asprey twierdzi, że największą zmianą w jego diecie było wprowadzenie Bulletproof Coffee. Oprócz tradycyjnych składników kawy, dodaje do niej również olej MCT. Olej MCT jest pozyskiwany głównie z oleju kokosowego i ma niewielki zapach i smak. Dzięki temu, że organizm łatwo przyswaja olej MCT, często wykorzystuje go jako źródło energii. Jednakże, aby to działało, konieczne jest ograniczenie spożycia węglowodanów. Dave Asprey zgubił 22 kg tłuszczu w ciągu 3 miesięcy, pijąc kawę z dodatkiem masła i oleju MCT.

Przepis na Bulletproof Coffee (21) Aby przygotować Bulletproof Coffee, potrzebujesz świeżo zmielonych ziaren kawy. Zaparz 1 kubek (250 ml) kawy, używając przefiltrowanej wody i 2 ½ łyżeczki świeżo zmielonej kawy. Aby zachować korzystne olejki kawowe, zaleca się użycie French pressu zamiast papierowego filtra.
Następnie dodaj 1-2 łyżeczki niesolonego masła lub Ghee (jeśli masz nietolerancję laktozy), aby uzyskać kremową konsystencję. Możesz także dodać 1-2 łyżeczki oleju MCT, który jest łatwo przyswajalnym źródłem energii dla organizmu. Początkowo zaleca się używanie 1 łyżeczki oleju na kubek i stopniowo zwiększanie ilości do 2 łyżek stołowych w przeciągu kilku dni.
Całość dokładnie wymieszaj w blenderze lub mikserze przez 20-30 sekund, aż uzyskasz piankę podobną do latte. Dzięki temu połączeniu uzyskasz kawę o intensywnym smaku i kremowej konsystencji. Upewnij się, że używasz niesłonego masła, ponieważ sól może zepsuć smak kawy.

Korzyści jest mnóstwo, a na koniec cytat o kawie z książki o bardzo długim tytule, Gospodyni litewska czyli nauka utrzymywania porządnie domu i zaopatrzenie go we wszystkie przyprawy: zapasy kuchenne, apteczkowe i gospodarskie, tudzież hodowania i utrzymywania bydła, ptastwa i innych żywiołów, według sposobów wyprobowańszych i najdoświadczeńszych, a razem najtańszych i najprostszych, nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, 1876 rok, Wilno.

Zainspirowany, dorzucam jeszcze fragment:

Bibliografia:
Jedz i trenuj: Poradnik odżywiania dla aktywnych, Nancy Clarky
Dieta 2-dniowa, dr Michaelle Harvie, prof. Tony Howell, Anna Sznajder
https://pulsmedycyny.pl/coraz-wiecej-badan-potwierdza-prozdrowotne-wlasciwosci-kawy-941289
Dziennik mod. Pismo dla Polek. (Moden-Zeitung. Zeitschrift für die Polinen. Red.: Juliusz Wildt.), Juliusz Wildt, 1872
Coffee: Emerging Health Effects and Disease Prevention, Yi-Fang Chu
https://www.foxnews.com/food-drink/summers-healthiest-and-unhealthiest-coffee-beverages
https://melmagazine.com/en-us/story/ranking-every-coffee-by-how-healthy-they-are
Coffee: The Revolutionary Drink for Pleasure and Health, Roseane M. Santosalthiest coffee
The Caffeine Advantage: How to Sharpen Your Mind, Improve Your Physical Performance, and Achieve Your Goals–the Healthy Way, Bennett Alan Weinberg i Bonnie Bealer
Hashimoto, Izabella Wentz
The Bulletproof Diet: Lose Up to a Pound a Day, Reclaim Energy and Focus, Upgrade Your Life, Dave Asprey
https://www.nhlbi.nih.gov/health/educational/lose_wt/BMI/bmicalc.htm
https://shop.bulletproof.com/blogs/recipes/official-bulletproof-coffee
https://www.konesso.pl/Jak-zaparzyc-kawe-w-french-pressie-blog-pol-1516784162.html
Gospodyni litewska czyli nauka utrzymywania porządnie domu i zaopatrzenie go we wszystkie przyprawy: zapasy kuchenne, apteczkowe i gospodarskie, tudzież hodowania i utrzymywania bydła, ptastwa i innych żywiołów, według sposobów wyprobowańszych i najdoświadczeńszych, a razem najtańszych i najprostszych, nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, 1876 rok, Wilno.
Comments